Alimaɲi

Wikipedia, ɔnsikopedi hɔrɔn ka nyɛ
(Redirigé depuis Jermani)

Alimaɲi
Deutschland

Faso motto {{{motto}}}
Faaba Berlin
Bárakan Alimaɲikan
Area 357 168 km²
Dugudew hakɛ 81 292 400 ab. (2015)

Alimaɲi, walima Jermani, madɔnnen Alimaɲi ka Kurufa Fasojamana (Alimaɲikan: Bundesrepublik Deutschland, fɔcɔgo: Bundesrepablik Dɔcland) ye jamana min bɛ Cɛma Eropa. A bɛ danbɔ saheli ni Saheli Ji, Danmark ani Baltik Ji; kɔrɔn fɛ ni Poland ani Cɛk Fasojamana; worodugu ni Ostria ani Swisi; ani tlebi ni France, Luksanburg, Beljik ani Nederland. Alimaɲi dugukolo boɲa bɛ se 357021 Bm2 ma (bametri kɛnɛ) a sigiyɔrɔ bene watila nɛnɛ fiɲɛ ma. Alimaɲi jamanadew jatelen mɔgɔ milion 82 min b'a kɛ Eropa Kelenya duguw bɛɛ la jamatigi ye, kafara a bena jɔrɔ sabanan na selekenani tungarankew ka ca yɔrɔ min dunia kɔnɔ.

Alimaɲi kabilaw caman sigira dugukolo kan min tɔgɔdara Jermania o gafeyara kakɔn Yesu Krisa ni san 100. Kabii 10nan kɛmɛda, Alimaɲi dugukolo tun ye Lɔhɔrɔma Roman Mansamara cɛma fan dɔ ye fokase san 1806 ma. Kɛmɛda 16nan kɔnɔ, Alimaɲi saheli labanna ka kɛ Protestan Yɛlɛmali cɛmancɛ ye. N'a tara inafɔ watikura manto-dugu, jamana in farala ɲwankan Franko-Prusi kɛlɛ senfɛ san 1871. San 1949, Dunia Kɛlɛ II (Dunia Kɛlɛ Flanan) kɔ, a nara tla jamana fla ye - Kɔrɔn Alimaɲi ani Tlebi Alimaɲi ka kɛɲɛ ni sebaaw ka dan cilen ye. Dugu fla in nara fara ɲwankan san 1990. Tlebi Alimaɲi ye sintili tɔnden ye Eropa Jɛkulu la san 1957 min nara wolo Eropa Kelenya (EU) la san 1993. A sen bɛ dancɛtan Shengen yɔrɔ la an'a ye talikɛ Eropa wari la min ye ero ye san 1999. Alimaɲi ye tɔnden ye Kelenyalen Mantow (UN) na ani Saheli Atlantik Benkan Tɔn (SABT) NATO, G8, G4 mantow a y'a bolono bla Kyoto Benkan na. Sɔrɔko fangama ba don sabu a bena jɔyɔrɔ sabanan na dunia sɔrɔko jamana baw cɛla san 2007 karajago labɔli jatemine la.