Gine Bisau

Wikipedia, ɔnsikopedi hɔrɔn ka nyɛ
República da Guiné-Bissau
Gine-Bisau ka Fasojamana
Faso motto: Unidade Luta Progresso

Gine-Bisau ka Fasojamana (Portigiz: República da Guiné-Bissau) ye jamana ye Afrika tlebiyanfan, ani matonw dɔ lafitini Afrika gun kan. A bɛ danbo ni Senegal ye saheli fɛ, Gine worodugu ani kɔrɔn fɛ ani Atlantik Kɔgɔji a tlebi. Fɔlɔ, a tun bɛ wele Portigiz Gine, yɛrɛta sɔrɔlen, a faaba min ye Bisau farala jamana tɔgɔ kan walasa ka ɲamini bali a cɛ ani Gine ka Fasojamana. Gine-Bisau ye Gabu ka mansamara fandɔ ye min tun bɛ Mali Mansamara kɔnɔ, o tora senna fɔkasɛ tanisheginan kɛmɛda ma. Portigiz Gine lakodɔnna kosobɛ tun, ni aka sɔrɔ sira labɔnba ye inafo Jɔn Dankan. Alinayasɔrɔ ni yɔrɔ in baw ani a dankanw bɛ yɔrɔ fɔlɔw la minu marala Portigiziw fɛ kabi taniworonan kɛmɛda, jamana kɔnɔna ma ɲɛdɔn fɔ tannikɔnɔtɔnan kɛmɛda. Farafin faama minu ye hɛrɛba sɔrɔ jɔn jago la, ma sɔn ka Eropakaw to u ka don gerekan kabɔ tata dakan sigiyɔrɔw la yɔrɔmin jɔn jago tun bɛ senna. Okɔsɔn, Portigiziw ka toli Gine, tun dannen kosobɛ Bisau kulundankan ma ani Kasheu. Wati suruni san 1790w kɔnɔ, Britishiw ye a laɲini ka sendayɔrɔ sintin jidala gun dɔ kan Bolama. Nka tannikɔnɔtɔnan la, Portigiziw tun lakananen kosobɛ Bisau kɔnɔ ka dafɛ dankanbolo mafilɛ inafo u dɔrɔn ka dugukolo krɛnkrɛnne ka fara sanfɛ saheli bii Senegal worodugu.


Afrika
Afiriki kenyɛkafɛla
Alizeri · Libi · Marɔku · Moritani · Misra · Sudan · Tunizi Afiriki tilebiyanfan
BenɛnBurukina FasoKɔnɔwariCabo VerdeGanbiGanaLagineGine BisawoLiberiyaMaliMoritaniNizɛriNizeriyaSenegaliSiyera LewɔniTogo
Afiriki cɛma
AngolaCɛma Afrika FasojamanaEkuatore GineaGabɔnKameruniKongoKongo ka Bɛjɛfanga FasojamanaSao Tome eta PrincipeCad Afiriki kɔrɔnfɛla
BurundiJibutiEritereEtiopiaKeniyaKomore gunMadagaskarMalawiIlimorisiMozambikeRwandaSeshelSomaliTanzaniaWorodugu SudanUgandaZanbiZinbawe
Afiriki afiriki wòroduguyanfan
BɔtisiwanaEswatiniLesotoNamibiaWorodugu Afrika Territoires
et dépendances
Bonba Britania: Sainte-Hélène, Ascension et Tristan da CunhaEsipaɲi: Îles CanariesMelillaCeutaFrance: MayotteLa RéunionPɔritigali: Madère