Gine

Wikipedia, ɔnsikopedi hɔrɔn ka nyɛ
République de Guinée
Gine ka Fasojamana
Faso motto: FR: Travail - Justice - Solidarité; BM: Baara - Tilennenya - Badenya

Gine, Lagine madɔnnen Gine ka Fasojamana (Franse: République de Guinée), ye jamana ye Farafina klebinfe, a dɔnnen kɔrɔlen Franse Gine. Gine dugukolo kɛcogo kɔkurulen, a banbannen Atlantik Kɔgɔji kan, gerekanna lasamanen kataa kɔrɔn ka munun worodugu. Sigiyɔrɔ bɛ danbɔ ni Gine Bisau ani Senegal saheli fɛ, Mali saheli ani saheli-kɔrɔn; a gerekanna bɛ danbɔ ni Cote D'Ivoire worodugu-kɔrɔn, Liberia kataa worodugu, ani Sera Leon kataa kɔrɔnfɛ kun tlebi. Jibow daminɛyɔrɔ don min bɛ talikɛ Joliba (Nijer), Senegal ani Gambia baw la. Tumadɔ Gine bɛ wele "Gine-Kɔnakry" (Kɔnakry kɛli a faaba (kube) ye) walasa k'a danfara ni Gine-Bisau ye. Dugukolo lakafolen bii Gine la, tun ye mansamara damadɔ fandɔ ye, ka daminɛ ni "Gana Mansamara" ye min sintinra masurunya la san 900 KB (Krista Bangelen). Soso faamamara tugura o la taniflanan ani tanisabanan kɛmɛdaw kɔnɔ. Mali Mansamara sɔrɔla ka jamana in don aka mara kɔnɔ Kirina Kɛlɛ senfɛ san 1235 (tanifla bisabaniduru), nka a fanga nara ban dɔni-dɔni yɛrɛdama kɛlɛ taboloma. Ni wolora jamana cili la. A nɔlablaw lafangama tun ye Songhai jamana ye min boɲara ka kɛ Songhai Mansamara ye. Fɔkanna, aka nafolotigiya tɛmɛra mansamaraw la minu kɔnna a ɲɛ. Nka a fana bina yɛrɛdama-kɛlɛ kɔnɔ ka laban ka kɛ duguden kɛlɛ ye ka sɔrɔ ka bin Tondibi Kɛlɛ san 1591.

O kɔlɔlɔ kcra bilisaɲami ye fokase Slameya Fanga sigili ma tanisheginan kɛmɛda kɔnɔ, ka na ni basigi ye jamana kɔnɔ. Waati la, yɛlɛmali nafama kɛra Fula Silamɛw na n'uw sigi Jalonkaw fɛ kulukan Jamanɛ yɔrɔ la jona kɛmɛda tanisheginan kɔnɔ, ka na Futa togo fara Jalon Jamane kan ko Futa-jalon.



Afrika
Afiriki kenyɛkafɛla
Alizeri · Libi · Marɔku · Moritani · Misra · Sudan · Tunizi Afiriki tilebiyanfan
BenɛnBurukina FasoKɔnɔwariCabo VerdeGanbiGanaLagineGine BisawoLiberiyaMaliMoritaniNizɛriNizeriyaSenegaliSiyera LewɔniTogo
Afiriki cɛma
AngolaCɛma Afrika FasojamanaEkuatore GineaGabɔnKameruniKongoKongo ka Bɛjɛfanga FasojamanaSao Tome eta PrincipeCad Afiriki kɔrɔnfɛla
BurundiJibutiEritereEtiopiaKeniyaKomore gunMadagaskarMalawiIlimorisiMozambikeRwandaSeshelSomaliTanzaniaWorodugu SudanUgandaZanbiZinbawe
Afiriki afiriki wòroduguyanfan
BɔtisiwanaEswatiniLesotoNamibiaWorodugu Afrika Territoires
et dépendances
Bonba Britania: Sainte-Hélène, Ascension et Tristan da CunhaEsipaɲi: Îles CanariesMelillaCeutaFrance: MayotteLa RéunionPɔritigali: Madère