Sera Leon

Wikipedia, ɔnsikopedi hɔrɔn ka nyɛ
Republic of Sierra Leone
Sera Leon ka Fasojamana
Faso motto: Unity Freedom Justice

Sera Leon (Jàdakuru, Siyera Lewɔni, Saralon, Sàrlon), madɔnnen Sera Leon ka Fasojamana, ye jamana ye Tlebi Afrika. A bɛ danbɔ ni Gine ye sahelikɔrɔn fɛ, Liberia worodugukɔrɔn ani Atlantik Kɔgɔji worodugutlebi. Sera Leon bɛ datugunikɛ 71740 kɛnɛjɛ bamɛtri la a jamanadenw bisigiyalen mɔgɔ 7 075 641 kabɔ juyekalo san 2015. Jamana in ye tudugu fiɲɛ ye, lamunu soginen don, wulakɔnɔla ani tufinw. A faaba ye Freetown, fanga sigiyɔrɔ ani jamana duguw labonba. Jamana duguba dɔwɛrɛ min dugudenw bɛ se 100000 ma ye: Bo, Kenema, Koidu Town, ani Makeni.

Sera Leon sigiba fɔlɔw ye Sherbro, Temne ani Linba ye, kɔfɛ Mendew naara, ani Kono minu y’u sigi jamana Kɔrɔn fɛ. San 1462 (san tanninani biwɔrɔ ni fla) Portigiz yaalakɛla Pedro da Cintra bɔra yɔrɔ in na ka tɔgɔda Sera Leon min kɔrɔ « Wara Kuluw ». Sera Leon nara laban ka kɛ dagayɔrɔ ba ye Cela-atlantik jɔn jago kama, fɔkase 1787 (tanniwolofla bishegin ni wolofla) ma tumamin Sera Leon Cakɛda sigira ka kɛ Farafin jɔnw ani ani Tlebi Indikaw ka so ye. San 1808, Freetown kera Britishw ka mara dɔ ye, ani san 1892, jamana kɔnɔna kera British Koloshi ye. San 1961, u fla farala ɲwankan ka u yɛrɛta. Tanda fla kɔnɔ, fanga minu nara ma u mako don jamana cɛmancɛ la, ka tugun Liberiakaw ka benbaliya woyoli la k’a danw kɔsagon, wolora Sera Leon Duguden Kɛlɛ la, min daminera san 1991 ka fɔkaben kɛ san 2000

Afrika
Afiriki kenyɛkafɛla
Alizeri · Libi · Marɔku · Moritani · Misra · Sudan · Tunizi Afiriki tilebiyanfan
BenɛnBurukina FasoKɔnɔwariCabo VerdeGanbiGanaLagineGine BisawoLiberiyaMaliMoritaniNizɛriNizeriyaSenegaliSiyera LewɔniTogo
Afiriki cɛma
AngolaCɛma Afrika FasojamanaEkuatore GineaGabɔnKameruniKongoKongo ka Bɛjɛfanga FasojamanaSao Tome eta PrincipeCad Afiriki kɔrɔnfɛla
BurundiJibutiEritereEtiopiaKeniyaKomore gunMadagaskarMalawiIlimorisiMozambikeRwandaSeshelSomaliTanzaniaWorodugu SudanUgandaZanbiZinbawe
Afiriki afiriki wòroduguyanfan
BɔtisiwanaEswatiniLesotoNamibiaWorodugu Afrika Territoires
et dépendances
Bonba Britania: Sainte-Hélène, Ascension et Tristan da CunhaEsipaɲi: Îles CanariesMelillaCeutaFrance: MayotteLa RéunionPɔritigali: Madère